BUÔN MA THUỘT – THÀNH PHỐ CAO NGUYÊN VỪA MỘC, VỪA ĐỜI, VỪA DỄ THƯƠNG MỘT CÁCH KHÓ GIẢI THÍCH

Buôn Ma Thuột với tôi giống như một người quen lâu năm:
không hào nhoáng, không phô trương, nhưng càng tiếp xúc, càng thấy quý.

Chỉ cần ngồi ở bất kỳ quán cà phê nào đó ven đường Lê Thánh Tông hay Nguyễn Tất Thành, nhấp một ngụm cà phê phin nóng, nhìn dòng xe chạy chậm qua, tự nhiên tôi thấy lòng mình nhẹ đi vài phần.

Thành phố lớn nhất Tây Nguyên, nhưng cái chất của Buôn Ma Thuột lại nghiêng về yên bình hơn là ồn ào.

Mọi thứ diễn ra chậm hơn, sâu hơn, và có chút gì đó… rất thật.

Ấn tượng đầu tiên về Buôn Ma Thuột: rộng, thoáng và… dễ chịu

Nếu ông đã quen với việc kẹt xe ở TP.HCM hay Hà Nội, thì khi đến Buôn Ma Thuột, ông sẽ sốc — nhưng là sốc theo nghĩa “dễ chịu”.

Đường ở đây rộng. Rộng thiệt.
Nhiều tuyến đường 4–6 làn mà xe chạy vẫn không đông.

Buổi sáng, đứng ngay ngã sáu trung tâm, nhìn người ta đi làm, cái cảm giác nó rất… đời:

• Không vội
• Không ồn
• Không chen
• Không thúc vào sau lưng
• Không còi inh ỏi

Thành phố này như một người biết mình có gì, và không cần phải ồn ào để chứng minh điều đó.

Ngay cả những con đường lớn như:

• Nguyễn Tất Thành
• Lê Duẩn
• Trần Hưng Đạo
• Phan Chu Trinh
• Quang Trung

…đều thoáng đến mức tôi chạy chậm lại lúc nào không hay, chỉ để hít gió.

Buôn Ma Thuột nằm giữa vùng cao nguyên đất bazan, nên buổi chiều hay có gió lùa mạnh — gió cao nguyên rất khác, mát hơn, mạnh hơn, mà cũng sạch hơn.

 Cà phê – không chỉ là đặc sản, mà là “linh hồn” của thành phố

Nói Buôn Ma Thuột là “thủ phủ cà phê” nghe hơi quảng cáo, nhưng thật sự đúng.
Ở đây uống cà phê không phải là thói quen buổi sáng — nó là văn hoá sống.

Ông ghé bất kỳ con hẻm nào cũng có thể thấy một quán cà phê nhỏ, vài cái bàn nhựa thấp, mùi cà phê rang mới bốc lên thơm lừng. Không cần sang trọng. Không cần decor. Nhưng đậm vị và thật.

Đi sâu vào các quán lớn như:

• Arul Coffee
• Cà phê M’Thái
• House of Lens
• Arapang Coffee

…thì ông sẽ gặp một màu sắc khác: đẹp, chỉn chu, nhiều không gian sống ảo.

Nhưng nói thật, cái “hồn” của cà phê Buôn Ma Thuột nằm ở quán sân vườn và quán phin vỉa hè.

Tôi đã từng ngồi ở một quán nhỏ gần đường Phan Bội Châu, ly cà phê chỉ 15–20 nghìn mà chất lượng hơn cả ly 50–60 nghìn ở Sài Gòn.
Chủ quán rang cà phê bằng chính cái máy ngay sau nhà. Mùi nó thơm tới mức ngồi chưa kịp uống đã thấy tỉnh.

Ở đây uống cà phê là để:

• ngồi lâu
• nói chuyện
• kể chuyện
• hoặc không làm gì cả

Tôi từng thấy một cụ già ngồi một mình từ 6h sáng tới gần 9h, chỉ để đọc báo cũ và nhìn đường. Ở nơi khác điều đó lạ, chứ ở Buôn Ma Thuột lại bình thường.

 Giao thông Buôn Ma Thuột – dễ đi, dễ nhớ, không “dịch chuyển mệt”

Không biết ông sao, chứ tôi đi thành phố nào mà đường nhỏ, xe đông, cứ áp lực.
Còn Buôn Ma Thuột thì thấy thoải mái.

Đường sá cực kỳ dễ nhớ, vì bố cục thành phố khá vuông vắn và logic.
Chạy từ ngã sáu ra Nguyễn Chí Thanh hoặc lên Lê Duẩn đều rõ ràng, không phải kiểu vòng vèo mất phương hướng.

Buổi chiều khoảng 5h, thành phố lên đèn, trời bắt đầu se se lạnh, chạy trên Nguyễn Tất Thành là “đã” nhất.
Xe không đông, gió mát, hai bên nhiều cây — cảm giác trời đất nó mở ra trước mặt.

Khoảng thời gian ấy, Buôn Ma Thuột đẹp theo kiểu mộc mạc, chứ không phải kiểu phố thị lung linh.

 Ăn uống ở Buôn Ma Thuột – phong phú bất ngờ, và giá thì… dễ thương

Ai nghĩ Buôn Ma Thuột chỉ có cà phê là nhầm đó nha ông.
Thành phố này ăn uống cực kỳ đã, mà giá cũng mềm.

Mấy món nên thử khi đến đây:

✔ Bún đỏ Buôn Ma Thuột

Món này nhìn qua tưởng đơn giản nhưng ăn rồi mới biết “chất”.
Sợi to, màu đỏ cam tự nhiên, nước dùng nêm vừa, thịt bằm, cật, tóp mỡ… mỗi thứ một chút mà ăn lạ miệng.

✔ Bò nhúng me – đặc sản “đậm đà – ngon bá cháy”

Thịt bò mỏng, nhúng me chua nhẹ, chấm bánh mì hoặc ăn với rau rừng.
Một phần hai người ăn no nê.

✔ Heo rẫy nướng

Thịt săn chắc, vị đậm, ăn kèm muối tiêu chanh hoặc muối ớt xanh.
Món này uống bia thì “bắt” cực kỳ.

✔ Cơm gà Buôn Ma Thuột

Khác cơm gà Phú Yên, khác cơm gà Tam Kỳ, khác cơm gà Hội An.
Mỗi quán mỗi kiểu làm thành phố phong phú thêm.

✔ Các món Êđê

Ai thích khám phá văn hoá thì nên thử:

• canh thụt
• thịt ống
• rượu cần
• cá suối nướng

Nói chung ăn uống ở đây vừa ngon, vừa thật, không thấy kiểu “du lịch hoá quá mức”.

 Khu dân cư Buôn Ma Thuột – sống yên, sống sạch, sống gần nhau

Đi nhiều thành phố rồi, tôi nhận ra Buôn Ma Thuột có một điều đặc biệt:
nhà cửa không chen chúc, không thiếu ánh sáng.

Ở các khu như:

• Phường Tân Lợi
• Gần Metro
• Khu Trần Quý Cáp
• Khu gần chợ lớn
• Khu Ama Jhao

…nhà cửa thoáng, đường đa phần 2–4 mét trở lên, xe ra vào dễ.

Hàng xóm ở đây sống kiểu “biết nhau vừa đủ”: không soi mói, không ồn ào, nhưng có chuyện là giúp.
Buổi tối nhiều khu còn nghe tiếng trẻ con chạy chơi ngoài sân.
Ở thành phố lớn hiện hiếm thấy cảnh này.

 Những nơi nhất định phải đi nếu ghé Buôn Ma Thuột

Thành phố này có kiểu đẹp “trầm”, chứ không phô. Nhưng càng đi, càng thấy hay.

✔ Hồ Lắk

Buổi chiều nhẹ gió, hồ lăn tăn sóng, mấy cái thuyền độc mộc nằm ngang bờ — nhìn vô đã thấy yên.
Gần đó còn có những dãy nhà dài Êđê giữ nguyên kiến trúc.

✔ Thác Dray Nur – Dray Sáp

Nghe thác đổ là biết: âm thanh mạnh mà đầy năng lượng.
Đợt tôi đến, đứng cách hơn 20 mét vẫn cảm nhận được hơi nước bay lên.

✔ Buôn Akô Dhông

Buôn cổ đẹp nhất thành phố.
Nhà dài, cổng gỗ, hàng rào tre — nhìn là mê.

✔ Bảo tàng Thế giới Cà Phê

Ai thích chụp hình thì cứ vào đây, góc nào cũng đẹp.
Không gian hiện đại nhưng vẫn giữ chất văn hoá.

✔ Chợ lớn Buôn Ma Thuột

Nơi thể hiện rõ nhất nhịp sống người bản địa:

• náo nhiệt
• vui
• không chặt chém
• nhiều tiếng cười

Con người Buôn Ma Thuột – hiền, thẳng, và dễ thương một cách tự nhiên

Tôi thích cách người Buôn Ma Thuột nói chuyện:
chậm – nhẹ – rõ – và rất thật.

Không vòng vo, không khách sáo nhiều.
Có sao nói vậy nhưng không phũ.

Một lần tôi dừng xe hỏi đường, chú chạy xe ôm nói:
“Con cứ chạy thẳng tới cây gòn, thấy cái tiệm tạp hoá bên tay trái là quẹo. Không rành thì chú dẫn ra tới đó luôn.”

Vậy đó, đơn giản, thân tình.

 Buôn Ma Thuột dành cho ai?

Tôi nghĩ Buôn Ma Thuột hợp với mấy kiểu người sau:

• Người thích sống chậm
• Người cần không khí sạch
• Người mê cà phê đúng nghĩa
• Người thích người hiền, dễ sống
• Người muốn tìm nơi “thoát khỏi nhịp đô thị” nhưng vẫn đủ tiện ích
• Hoặc người thích cái chất Tây Nguyên: thật – mạnh – mộc

Với du khách, Buôn Ma Thuột giống như một “điểm dừng để thở”.
Với người ở lâu, Buôn Ma Thuột là nơi nuôi dưỡng sự an yên.

Buôn Ma Thuột là một thành phố không cần phải đẹp kiểu hào nhoáng để người ta yêu nó.
Cái làm người ta nhớ là gió cao nguyên, cà phê thơm, đường rộng, tiếng thác, nụ cười người Êđê, và cái cảm giác “ở đây sống được”.

Thành phố này mộc, nhưng cái mộc đó lại là thứ khiến người ta thấy mình bớt mệt.